Wat is er nodig om te kunnen werken met autisme?

Mensen met autisme hebben een andere manier van waarnemen, waardoor sommige prikkels harder binnen komen, en andere prikkels minder binnen komen. Dat kan ertoe leiden dat ze extra last hebben van geur, warmte, licht, of geluid. Aan de andere kant hebben mensen met autisme een andere manier van communiceren, waardoor ze anders omgaan met relaties op het werk. Al deze dingen samen maken dat er een grotere kans is op ‘uitval’ zoals dat heet. Mensen met autisme lopen een grotere kans op depressies, burn-out en overspannenheid. En dat is jammer. Want vaak willen ze graag werken. En vaak zijn ze bijzonder bruikbaar als werknemers. Daarom kan het aanpassen van de werkplek op de persoon met autisme grote kansen bieden.

Dat betekent het structureren in tijd, ruimte en activiteit. Het verkrijgen van inzicht in werkrelaties. En het verkrijgen van zelfinzicht, je kwaliteiten, vaardigheden en wat voor persoonstype je bent. En daaruit voortvloeiend wat je specifiek nodig hebt om optimaal te kunnen functioneren.

Je baan aanpassen binnen de kaders van je functie-omschrijving

Ben jij iemand met een grote contactbehoefte? Heb jij concrete instructies nodig? Of juist niet? De verschillen tussen autisten onderling zijn groot. Het analyseren van wat je nodig hebt en het doen van alle aanpassingen is een enorme klus. Eén troost: het is minder radicaal dan een nieuwe baan. Bovendien ik vind mijn werk erg leuk. Wat kan je doen om je werk en wie jij bent beter op elkaar aan te laten sluiten?

Aanpassingen in tijd:
- Covey’s kwadrant: activiteiten indelen naar urgentie en belang
- Aandachtsspanne en het kanaliseren van informatie-toevoer
- Inzicht in energiegevende en energievretende taken
- Overzicht maken van je energieniveau over de dag en de week
Aanpassingen in ruimte:
- Prikkelreductie toepassen op basis van de checklist zintuigelijke prikkels
Aanpassingen in activiteiten:
- Zoeken naar een juiste balans in repetitieve werkzaamheden en uitdagende werkzaamheden (vooral voor mensen met autisme en daarnaast uitgesproken sterke kwaliteiten is dit een belangrijk punt)
- Vergaderingen wel of niet?
- Signaleringsplan aanpassen aan werksituatie
De verhoudingen en interacties binnen je werkrelaties begrijpen:
- Collega’s, hoe ga je met ze om en hoe kunnen ze je helpen
- Leidinggevende
- Overige werkrelaties
- Handleiding schrijven over jouw autisme (zodat je weet wat je zonodig aan wie kan vertellen of vragen)
- Regelen van een mentor binnen de organisatie
Vergroten van je zelfkennis:
- Wat zijn jouw (kern-)kwaliteiten?
- Wat zijn jouw specifieke vaardigheden, wat zijn je valkuilen en wat heb jij nodig?
- Wat voor persoonstype ben jij?
- Ben jij een woorddenker, een beelddenker of een patroondenker?
- Welke beroepen en welke studie passen bij wie jij bent en waar jij goed in bent?
Een positief beeld over je werk krijgen en houden

Job Crafting

Wanneer je met kleine aanpassingen je werk beter aan laat sluiten bij je persoonlijke behoeftes en je eigen kwaliteiten, spreken we van Job Crafting. Het kan gaan om zeer kleine aanpassingen, zoals bijvoorbeeld een koptelefoon dragen bij bepaalde werkzaamheden, een andere volgorde van je taken, of een bloemetje neerzetten op je bureau. Het gaat om aanpassingen waardoor jij je beter thuis voelt in je werk, en waar je werkgever ook baat bij heeft. Bijvoorbeeld omdat jij beter geconcentreerd bent op je werk, of je lekkerder in je vel voelt (en daardoor beter werk levert).

Deze aanpassingen worden volgens de bestaande theorieën over Job Crafting onder verdeeld in vier categorieën:

Het aanpassen van taken (taak craften)
Het aanpassen van de werkplek (contextueel craften)
Het aanpassen van werkrelaties (relationeel craften)
Het aanpassen van je ideeën over het werk (cognitief craften)

Zelf denk ik dat daar nog twee categorieën bijkomen wanneer we het hebben over aanpassingen op het werk voor mensen met autisme:

Aanpassingen in tijd (dit valt onder contextueel craften, maar het is zo omvangrijk dat ik het hier apart wil noemen)
Aanpassingen aan het zelfbeeld (de tegenhanger van cognitief craften, waarbij je het beeld van je werk aanpast)

Job Craften bij autisme?

In onderstaande tabel staat welke soort ‘craften’ gebruikt kan worden bij welke soort ‘klachten’. Onderaan deze pagina staat een verwijzing naar de verschillende pagina’s waar dieper in wordt gegaan op de specieke aanpassingen die gedaan kunnen worden op de werkplek. Doe deze aanpassingen altijd in overleg met je leidinggevende. Sowieso is het belangrijk om goed met je leidinggevende te overleggen, en te zorgen dat jullie een goede vertrouwensrelatie hebben. Daarnaast blijft je autisme bestaan. Het is niet zo dat je na het nemen van deze maatregelen geen last meer hebt van je autisme. Dat blijft. Hopelijk ontstaat er een situatie die leefbaar is, zodat je ondanks je autisme kan functioneren in een (reguliere) baan.

Craftingsvorm	Soort ‘klachten’	Voorbeelden van de craftingstechnieken
*Aanpassingen in tijd (tijd structureren)* -Het actief zoeken naar een betere verdeling van de werkzaamheden over de tijd	Het verminderen van stress en overprikkeling door het bewust inrichten van de taken over de dag	Het aanpassen van de volgorde van de taken over de tijd Het veranderen van het tijdstip waarop het werk wordt uitgevoerd Het veranderen van de manier waarop met tijd (en prioritering in tijd) wordt omgegaan Het bewust plannen van meetings en vergadermomenten over de dag en over de week
*Contextueel craften* -Het actief aanpassen van de werkplek/werkomgeving	Het voorkomen van overprikkeling en onderprikkeling door het fysiek aanpassen van de werkplek/werkomgeving	Het herinrichten (of opfrissen) van de fysieke werkplek, zodat deze minder (of juist meer) prikkels genereert over de dag Het veranderen van de werkomgeving/werkplek Het aanpassen van de (hulp)middelen waarmee de taak wordt uitgevoerd
Taak craften -Het actief aanpassen van het aantal, type en de aard van de taken	Energieverdeling over de dag, voorkomen van energie-leegloop, en van ondervraging	Het toevoegen van extra betekenisvolle taken die aansluiten bij de persoonlijke interesses of passies Het herverdelen van de aandacht voor persoonlijke interessante taken Het delen van belastende taken met andere collega’s zodat deze geen last meer geven Het samenvoegen van versnipperde taken tot betekenisvolle taken Het afstoten van belastende of betekenisloze taken door deze te ruilen tegen beter passende taken van een collega
Relationeel craften -Het actief aanpassen van interacties met anderen	Het voorkomen van overbelasting in sociale communicatieHet creëren van voldoende oefenmomenten om de sociale interactie te trainenHet aanpassen van sociale interacties, zodat deze in aard of vorm beter aansluiten bij de persoonlijke behoefte en vaardigheden	Het aangaan van minder (of juist meer) relaties met anderen in het werk (ook samenwerken) Het aangaan van andere relaties Het vermijden/doorgeven van voor de medewerker negatieve werkrelaties Het actief betrekken van anderen bij de dagelijkse gevolgen van het autisme (bijvoorbeeld deelgenoot maken van het signaleringsplan)
*Aanpassingen in Zelfbeeld* -Het actief leren kennen van de sterke kanten en de waarde daarvan voor het werk	Het vergroten van het zelfvertrouwen en het geloof in eigen kunnenVoorkomen van pestgedrag, uitsluiting en uitval	Het leren kennen van de eigen kwaliteiten en vaardigheden Het leren kennen van de eigen sterke persoonskenmerken en de waarde hiervan voor de werkomgeving Het leren kennen van de diversiteit en de kwaliteiten van anderen, en het herkennen van de mogelijkheden om samen te werken
Cognitief Craften -Het actief aanpassen van de eigen kijk op de betekenis van het geheel aan taken voor de werknemer en voor anderen	Het krijgen van een reëler en positiever beeld van de eigen taken ten opzichte van het geheel	Het vergroten van de bewustwording over de onderlinge samenhang tussen de huidige taken Veranderen van het beeld van het doel van het werk Veranderen van het beeld van wat het werk betekent voor anderen

[white_box]In de categorie ‘Werken met autisme‘:

[three_columns_one]

Relationeel craften (werkrelaties)

[/three_columns_one]

[three_columns_one]

[/three_columns_one]

[three_columns_one_last]

Gevoelens en gedachten (cognitief craften)

[/three_columns_one_last][divider][/white_box]

Tijd structureren

Types: Werken met autisme

Tags: Aanpassen van de situatie, Oefening

-under construction – Keuzes, keuzes, keuzes… Time-management gaat over keuzes maken. Over mensen die te pas en te onpas je kamer binnen lopen, terwijl je net een rapport aan het maken bent, over bulken mails, overload aan meetings, en alle andere zaken die je tijd opslurpen voordat je ze wel kan besteden. Punt is dat … Lees verder Tijd structureren →

Autisme beroepen

Types: Werken met autisme

Waarom kiezen autisten voor een beroep? Of een studie? Welke rol spelen vaardigheden hierin? En de kwaliteiten die iemand heeft? En de normen en waarden? En hoe makkelijk je aan een baan komt? Of hoeveel geld ermee te verdienen is? Wat zijn geschikte autisme beroepen? Autisme wordt over het algemeen gekenmerkt door problemen in de … Lees verder Autisme beroepen →

Werkrelaties – de bedrijfsarts

Types: Werken met autisme

Tags: Relaties begrijpen

Vroeg of laat komt de bedrijfsarts in beeld. Meestal omdat één van de veelvoorkomende comorbiditeiten opspeelt. Bijvoorbeeld een depressie of een burn-out. Belangrijk in de beleving van de relatie met de bedrijfsarts is volgens mij bij wie het initiatief ligt, wie de controle heeft. Of je helder voor ogen hebt wat je belang is en … Lees verder Werkrelaties – de bedrijfsarts →

Werkrelaties – collega’s

Types: Werken met autisme

Tags: Relaties begrijpen

Werken met collega’s, samen kunnen we alles Uit mijn werk haal ik veel voldoening, iets met cijfertjes analyseren, helemaal mijn ding. Daarnaast heb ik in mijn werk contact met mensen. Die afwisseling maakt het soms lastig, soms luchtig. Wat ik heel leuk vind om te doen is verandermanagement/proces verbeteringen. Vooral op het snijvlak van enerzijds … Lees verder Werkrelaties – collega’s →

Studeren met autisme

Types: Werken met autisme, Work-life balance

Tags: Executieve functies, Kwaliteiten, studeren

Studeren is voor velen een uitdaging. Voor mensen met een autismespectrumstoornis kan studeren nog extra moeilijkheden geven. Maar het heeft zeker ook leuke kanten; uitgebreid mogen lezen en leren over een (semi-)zelfgekozen onderwerp kan voor sommige autisten juist heerlijk zijn. Deze bijdrage is geschreven door Mandy, een studente met autisme. Wil jij ook een inhoudelijke … Lees verder Studeren met autisme →